Nadat we 2 maal in restaurant Sol y Luna hadden gegeten ontmoetten we de eigenaar Rick. En al vanaf de eerste keer hadden we suggesties gegeven om het eten te verbeteren en voor nieuwe gerechten op de kaart. Met Rick spraken we hierover en vervolgens vroeg hij ons of we niet een tijdje wilden werken voor hem. Eigenlijk stonden we op het punt Bolivia verder te gaan verkennen. We moesten er even over denken, maar besloten dat we deze ervaring niet aan onze neus voorbij wilden laten gaan. Werken in een Nederlands restaurant met een Boliviaanse keukenstaf, de Nederlandse gerechten verbeteren, nieuwe gerechten introduceren en de algehele werkwijze verbeteren. Dus even geen zoutvlaktes, kopermijnen en andere toeristische hoogtepunten. Nee, werk aan de winkel!

Hutspot door de foodprocessor
Maar hoe begin je aan zo’n klus. Kijk, we kunnen wel koken, en Bas heeft wel eens in een grotere keuken gewerkt, maar verder zijn we natuurlijk geen ervaren restaurantkoks. We besloten eerst maar eens 2 dagen te kijken hoe deze Boliviaanse keukenstaf hier werkte, hoe maken ze hier de nasi, hutspot, erwtensoep etc. We proefden van alle gerechten, keken hoe ze werkten en maakten van alles aantekeningen. Zo zagen we dat de hutspot door de foodprocessor ging, waardoor er geen stukje wortel meer te vinden was. De ertwensoep was te dun, en de nasi veel te karig. Het broodje bal werd met een tomatensaus geserveerd, net als de hutspot en aan de tomatensoep zat totaal geen smaak. Kortom, er viel een hoop te verbeteren. Na de observatieperiode zijn wij eerst zelf de gerechten gaan maken, zodat we konden laten proefen hoe het hoorden, en tegelijkertijd ook onze recepten konden testen aan de andere ingrediënten hier en het hoogteverschil. Want vergis je niet, we zitten hier op 4000 meter hoogte, en veel dingen werken hier anders dan thuis op zee-niveau. We lieten onze gerechten testen door Rick en Carla, die op dit moment voor Rick de boel runt. En dat viel in de smaak. Smaakvollere hutspot, nasi, en met de juiste sauzen. We lieten ook de lokale werknemers proeven en soms vonden ze het lekker, andere keren niet. Maar toen kwam echter het lastigste, want nu moesten we deze nieuwe werkwijze er bij de Chef doorheen zien te krijgen. Want hij bleek nogal eigenwijs. Soms ging het makkelijk, zoals de hutspot. Onze hutspot vond hij zo lekker dat hij het nu ook thuis maakte. Maar andere dingen vond hij maar niets. De erwtensoep, die viesgroene kleur! dat was toch niets! Dat moest lichtgroen worden! En andere keren vond hij het eten véél te zwaar te verteren voor toeristen hier. Andere keren kon de combinatie niet volgens hem, zo was melk met pindasaus uit den boze. Maar langzaamaan kregen we de verbeteringen er toch doorheen. Soms makkelijk, soms moeilijk. Het lastige is dat het gewoon hun smaak niet is en wij het willen hebben zoals we het in Nederland gewend zijn. Voor een Nederlandse kok geen probleem, maar een Boliviaanse kok, met Boliviaanse smaakpupillen….  zucht…

Nieuwe op de kaart: Bitterballen!
Behalve het verbeteren van de gerechten wilde Rick ook graag nieuwe gerechten op de kaart. Met als nummer 1 wens: Bitterballen! In Bogota, bij Sander en Mapis, hadden we die ook al gemaakt. Dus dat was geen probleem. Een probleem was wel het verkrijgen van de juiste soort vlees. Want draadjesvlees kennen ze hier niet. Met behulp van de website www.vleeswijzer.nl konden we duidelijk maken welk stuk vlees we wilden hebben. De eersten waren al lekker, maar na diverse rondes hebben we het bitterballenrecept geperfectioneerd. Bij al dat uitproberen hebben we de koks laten meehelpen. En dat staat raar, 2 Boliviaanse jongens die puur Hollandse bitterballen staan te draaien. Maar het is een grandioos succes, uiteraard vooral bij de Nederlanders. Velen kunnen hier, na maanden reizen, oud-Hollandse bitterballen eten, dat is toch ongelooflijk! Ze krijgen al vragen welk merk bitterbal het is, zodat ze die thuis ook kunnen uitproberen. De toeristen zijn dan ook hoogstverbaasd dat het zelfgemaakte bitterballen zijn. Maar niet alleen de Nederlanders vinden het lekker, ook het Boliviaanse personeel vind ze zalig, de barjongens smullen ervan!

Applecrumble en boterkoek
Een ander klapper is Applecrumble. Het kostte even moeite om ze het op de juiste manier te laten maken, want het gebak hier is vaak minder zoet en gebruikt geen boter. Dus ging er de eerste keer te weinig suiker in. O dan ging er voldoende suiker in, maar hadden ze andere, zuurdere, appels gekocht. Was het weer te zuur en moest het recept weer aangepast worden. Maar het is nu duidelijk, Bibiane maakt zalige applecrumble en het verkoopt als een tierelier. Dit in tegenstelling tot de boterkoek. De eerste mislukte door een moeilijk te regelen oven, maar de tweede was goed en lekker. Echter, het verkocht niet. En dat snapten we ook wel, boterkoek is niet echt een toetje. Na een zware pot hutspot heb je geen trek meer in zo’n vet stuk boterkoek, hoe lekker dan ook. Dus helaas, die hebben we zelf moeten opeten, en het heeft de kaart niet gehaald. Maar diverse andere zaken staan nu wel op de vernieuwde kaart, zoals kip-kerrie en de shoarma.

Heb je trek gekregen na al deze eetverhalen, dan dan zijn hier onze 4000-meter-proof recepten:

Kip kerrie met ananas
Boterkoek
Mosterdsoep
Apple crumble
Roux
Bitterballen
Creme tomatensoep, snel!
Shoarma kruiden
Broodje kip-shoarma

Meer dan eten alleen
Onze “consultancy-taak” heeft zich niet alleen beperkt tot de gerechten en recepten. Want hoewel de hygiene voor Zuid-Amerikaanse standaarden goed was, kon het qua Nederlandse maatstaven niet door de beugel. Er werd schoongemaakt tot het zicht en veel potjes stonden onafgedekt. Via een schoonmaakrooster en dagelijks controle en heel veel nieuwe afsluitbare bakjes hebben we daar verandering ingebracht. Nu hopen dat dat ook volgehouden wordt als wij weg zijn.

Ook nog een POS systeem
Bij de aanvang van ons werk had Rick het al gemeld, dat als we hem ook konden helpen met het uitzoeken van een POS-systeem, zou hij ons erg dankbaar zijn. Voor de leken, POS staat voor Point-Of-Sale, en automatiseert de bestellingen, keukenopdrachten, afrekenen etc. Halverwege de 2e week zijn we begonnen met het uitzoeken van de juiste programmatuur en dat vonden we in Freepos, een systeem dat je t/m 2 terminals gratis mag gebruiken. En aangezien Rick al wat computers had staan hebben gelijk maar een netwerk geïnstalleerd, inclusief beveiliging en backupprocedures en hebben we het programma geïnstalleerd. En koken is leuk, maar lekker nerden in de kelder van het restaurant had toch ook wel weer wat! Dat daarbij de stemming soms om te snijden was is te zien op de foto rechts waar ik een mislukte wurgpoging doe bij Rick met een printerkabel. Ondanks dat heeft Rick het voor elkaar gekregen het programma in te richten met het menu van zijn restaurant, de tafeltjes en het personeel. Voor dit spaanstalige personeel hebben we ook nog de knoppen gewijzigd in spaans-talige knoppen. En nu is het wachten op het juiste printerpapier en moet er nog wat timmerwerk gebeuren achter de bar, maar dan heeft Restaurant Sol y Luna een pracht van POS-systeem voor minimale kosten, YES! Foto’s van het restaurant, het personeel en ons werk vind je in subalbum van La Paz, het album van Restaurant Sol y Luna.

Ook nog af en toe wat anders dan werken
Hoewel we veel uren hebben gedraaid (vaak van ’s ochtends 10 tot ’s avonds 12) hebben we niet alleen maar gewerkt. Zo hebben Bas en ik mijn verjaardag gevierd in een Japanse tuin met champagne en lekkere broodjes, en elke zondag hadden we vrij om even bij te komen. Foto’s daarvan vind je in het La Paz, stad album. En dat bijkomen was niet alleen van het werken, want vaak was het na het werken nog flink naborrelen geblazen of stappen in La Paz met de hele club. Lekker dansen in Ram Jam waarna het soms verder ging in een obscuur kroegje met de twijfelachtige naam “fin del mundo” (einde van de wereld).

Einde opdracht, en nu?
Nu, na 2,5 week zit onze missie er op. We komen nog wel elke avond eten en dus ook controleren, maar verder zit ons werk er op. Er ligt een uitgebreid receptenboek met foto’s, de nieuwe menukaart is gemaakt met de nieuwe gerechten, de Nederlandse gerechten zijn stukken lekkerder geworden, de keuken is Hollands schoon en er staat een POS-systeem. We hebben in Nederland als IT-consultants wel eens minder voor elkaar gekregen in meer tijd!  En nu zouden we dus eindelijk verder, Bolivia verkennen. Maar… er is weer iets anders tussen gekomen. Wat zeggen we nog niet, want het is nog niet zeker dat het doorgaat. Dus tot de volgende reislog, dan vertellen we jullie meer!

Groeten,
Bas en Eelco